Bệnh trào ngược dạ dày thực quản là gì?
Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD), hay còn gọi là viêm thực quản trào ngược là bệnh xảy ra khi axit dạ dày trào ngược lên thực quản (ống tiêu hóa nối giữa miệng với dạ dày). Những cơn trào ngược thường xảy ra sau bữa ăn, trong thời gian ngắn và không kèm theo các triệu chứng và hiếm khi xảy ra khi ngủ.
Tuy nhiên, những cơn trào ngược bình thường này sẽ trở thành bệnh trào ngược dạ dày thực quản khi các triệu chứng xảy ra thường xuyên (khoảng từ 2 đến 3 lần mỗi tuần) hoặc làm thực quản bị tổn thương.
Nguyên nhân trào ngược dạ dày
Bệnh trào ngược dạ dày thực quản xảy ra ở mọi người ở mọi lứa tuổi, đôi khi không rõ nguyên nhân. Bệnh xảy ra khi cơ thắt ở đáy thực quản trở nên yếu hoặc mở ra khi không nên. GERD xảy ra phổ biến hơn ở những người:
- Thừa cân hoặc béo phì vì tăng áp lực lên bụng.
- Có thai, do áp lực tăng tương tự.
- Một số thuốc chữa bệnh: hen suyễn thuốc, canxi chẹn kênh, kháng histamin, thuốc an thần, và thuốc chống trầm cảm.
- Hút thuốc và tiếp xúc với khói thuốc.
- Axit ở dạ dày bị xáo trộn dẫn đến việc di chuyển mất kiểm soát do hội chứng Glénard hoặc một bệnh về nội tạng nào đó.
- Tác dụng phụ của việc sử dụng một số loại thuốc như: Prednison, thuốc giảm đau naproxen, ibuprofen,… Làm cho niêm mạc dạ dày bị tổn thương và kích ứng dạ dày co bóp mạnh hơn.
- Rối loạn chức năng thực quản do xơ cứng hệ thống hoặc xơ cứng bì.
- Quá trình sản sinh gastrin gặp vấn đề làm biến đổi lượng axit dạ dày do hội chứng Zollinger-Ellison.
- Thừa cân, béo phì hoặc mang thai: Những đối tượng này có nguy cơ bị mắc bệnh cao hơn. Lý do là bởi vì việc trọng lượng cơ thể tăng lên sẽ tác động tới các cơ thắt ở thực quản và dạ dày. Điều này dẫn tới trương lực yếu khiến cho axit dạ dày có thể trào ngược lên một cách dễ dàng hơn.
- Stress, lo lắng quá mức, áp lực tâm lý căng thẳng kéo dài có ảnh hưởng xấu đến dạ dày gây rối loạn tiết axit dạ dày.
- Ăn uống không lành mạnh: Sử dụng quá nhiều loại thức ăn nhanh, đồ ăn chứa nhiều chất dầu mỡ, đồ ăn cay, nóng, chua, uống nhiều bia rượu,…
- Một số bệnh lý như thoát vị, viêm hang vị, phù nề, viêm loét dạ dày cũng có thể gây ra tình trạng trào ngược dạ dày.
Triệu chứng trào ngược dạ dày
Một số dấu hiệu của bệnh
Ợ hơi, ợ nóng, ợ chua:
- Ợ hơi lúc đói thường xuyên là triệu chứng cần nghĩ đến bệnh trào ngược dạ dày – thực quản.
- Ợ nóng là cảm giác nóng rát từ dạ dày hay vùng ngực dưới, lan hướng lên cổ.
- Ợ chua xảy ra nhiều nhất vào buổi sáng khi đánh răng. Ợ chua, ợ nóng cũng hay đi kèm với nhau. Bệnh nhân có cảm giác ợ lên, kèm theo vị chua trong miệng.
- Các triệu chứng ợ nói trên có thể sẽ tăng lên khi ăn no, khi uống nước, khi đang đầy bụng khó tiêu hoặc khi bạn cúi gập người về phía trước, nằm nghỉ hoặc ngủ vào ban đêm.
Đau, tức ngực:
Người bệnh có cảm giác bị đè ép, thắt ở ngực, xuyên ra lưng và cánh tay. Cảm giác đau này là đau ở đoạn thực quản phần chạy qua ngực. Axit trào ngược lên kích thích vào đầu mút các sợi thần kinh trên bề mặt niêm mạc thực quản, gây ra cảm giác đau giống như đau ở ngực.
Buồn nôn, nôn:
Triệu chứng này thường xuất hiện khi ăn quá no hoặc nằm ngay sau khi ăn. Người bệnh dễ bị nôn, buồn nôn hoặc có cảm giác mắc nghẹn thức ăn.
Khó nuốt:
Bệnh khi trở nặng khiến axit dạ dày trào ngược lên với tần suất lớn. Điều này sẽ gây phù nề, sưng tấy niêm mạc thực quản. Vì thế bệnh nhân có cảm giác khó nuốt, vướng ở cổ.
Miệng tiết ra nhiều nước bọt:
Đây là phản xạ tự nhiên của miệng gặp acid chua trào lên sau khi ợ chua. Nước bọt sẽ tiết ra nhiều hơn bình thường để trung hòa axit.
Đắng miệng:
Khi dịch vị trào lên có kèm theo dịch mật khiến người bệnh cảm thấy đắng miệng. Đây là biểu hiện của sự rối loạn thần kinh dạ dày, khiến cơ thể mở quá mức van môn vị và dịch mật trào ra.
Khản giọng và ho:
Người bị trào ngược dạ dày thực quản có thể bị khản giọng và ho liên tục. Hiện tượng này là do dây thanh quản khi tiếp xúc với axit dạ dày làm cho sưng tấy. Người bệnh sẽ bị khản giọng, khó nói và lâu ngày chuyển thành ho.
Tác hại của trào ngược dạ dày thực quản
Theo thời gian, viêm mãn tính ở thực quản của bạn có thể gây ra:
- Thu hẹp thực quản (hẹp thực quản). Tổn thương thực quản dưới từ axit dạ dày khiến mô sẹo hình thành. Các mô sẹo thu hẹp đường dẫn thức ăn, dẫn đến các vấn đề với việc nuốt.
- Một vết loét mở trong thực quản (loét thực quản). Axit dạ dày có thể làm mòn mô ở thực quản, khiến vết thương hở hình thành. Loét thực quản có thể chảy máu, gây đau và khó nuốt.
- Thay đổi tiền ung thư đến thực quản (Barrett’s esophagus). Tổn thương từ axit có thể gây ra những thay đổi trong mô lót thực quản dưới. Những thay đổi này có liên quan đến việc tăng nguy cơ ung thư thực quản.
Nên làm gì khi bị trào ngược dạ dày?
- Ngừng sử dụng thuốc lá dưới mọi hình thức. Nicotine làm suy yếu các cơ dưới thực quản.
- Không dùng chất kích thích niêm mạc dạ dày như rượu bia. Cồn làm tăng nặng tình trạng viêm loét.
- Tránh nhai kẹo cao su và kẹo cứng. Chúng làm tăng lượng không khí nuốt dẫn đến ợ hơi và trào ngược.
- Đừng nằm xuống ngay sau khi ăn. Tránh ăn vào buổi tối muộn.
- Tránh mặc quần áo chật và cúi xuống sau khi ăn. Hạn chế tối đa các động tác cúi người mà phần bụng cao hơn đầu (cúi người, trồng cây chuối trong các tư thế tập thế dục, tập yoga…).
- Trào ngược dạ dày thực quản nên tránh
- Chia nhỏ các bữa ăn trong ngày nếu có thể, không nên ăn quá no.
- Giảm cân nếu thừa cân. Béo phì dẫn đến tăng trào ngược.
- Nâng cao đầu giường hoặc kê gối cao để ngăn chặn trào ngược khi ngủ.
Điều trị trào ngược dạ dày thực quản
- Điều trị bệnh bao gồm các phương pháp thay đổi lối sống, thay đổi chế độ ăn, điều trị nội khoa, điều trị ngoại khoa và các thủ thuật khác.
- Phương pháp không dùng thuốc luôn được các bác sĩ khuyến khích bệnh nhân của mình. Một chế độ sinh hoạt hợp lý hay một chế độ ăn khoa học làm giảm đáng kể tần suất trào ngược dạ dày thực quản:
- Ăn thành từng bữa nhỏ. Nên ăn thường xuyên hơn là ăn ít bữa lớn đối với người có dấu hiệu trào ngược dạ dày thực quản.
- Lựa chọn các thực phẩm có tính kiềm, có khả năng trung hòa axit như thực phẩm từ tinh bột (bánh mì, bột yến mạch) hay đạm dễ tiêu.
- Hạn chế thực phẩm kích thích tăng tiết axit hay kích thích cơ thắt dưới thực quản: hoa quả có hàm lượng axit cao (chanh, cam, dứa…) và ít các sản phẩm từ sữa.
- Giảm sử dụng các thực phẩm giàu chất béo; thực phẩm chua cay.
- Không hút thuốc, uống rượu bia, đồ uống có gas, không sử dụng các chất kích thích.
- Giữ cân nặng hợp lý.
- Không nằm hoặc lao động ngay sau khi ăn.
- Thư giãn giảm stress có thể làm giảm triệu chứng trào ngược dạ dày thực quản một cách rõ ràng.
- Ngay khi xuất hiện các dấu hiệu bệnh bạn hãy đến các cơ sở y tế chuyên khoa tiêu hóa để được khám, tư vấn và điều trị kịp thời.
Phòng ngừa bệnh trào ngược dạ dày thực quản
Trào ngược dạ dày thực quản là một bệnh lý mạn tính và rất dễ tái phát nếu chế độ ăn uống sinh hoạt không hợp lý. Dưới đây là một số biện pháp phòng tránh:
- Điều chỉnh thói quen ăn uống: tập thói quen ăn đúng giờ, không bỏ bữa, dồn bữa để dạ dày hoạt động một cách tốt nhất. Chia nhỏ bữa ăn, không nên ăn quá no sẽ làm tăng áp lực cho dạ dày dễ bị đầy bụng, ợ hơi trào ngược dạ dày, ợ chua…
- Tránh sử dụng các chất kích thích: hạn chế tối đa sử dụng rượu, bia, thuốc lá, chè, cà phê….
- Ngủ đúng giờ: ngủ trước 23h. Thời gian ngủ mỗi ngày cần duy trì từ 6 – 8 tiếng để đảm bảo rằng không chỉ dạ dày mà toàn bộ cơ quan khác trong cơ thể sẽ luôn hoạt động tốt nhất.
- Giải tỏa căng thẳng: áp lực về công việc, cuộc sống dẫn đến stress kéo dài có thể khiến trào ngược nhanh chóng xuất hiện trong cuộc sống của bạn.
- Tập luyện: người bệnh nên dành ra 30 – 60 phút mỗi ngày để thực hiện các bài thể dục nhẹ nhàng vừa sức như: đi bộ, chạy bộ nhẹ, ngồi thiền…
Nhận xét
Đăng nhận xét